ทำไมชอบคิดไอเดียได้ตอนกำลังอาบน้ำ?

ทันทีที่ก้าวเข้าไปในห้องอาบน้ำ จิตใจของเราก็ดูเหมือนจะมีชีวิตชีวา ไม่ว่าจะเป็นไอเดียอันชาญฉลาด วิธีแก้ไขปัญหา และความครีเอทีฟทุกอย่างมันพรั่งพรูออกมาพร้อม ๆ กับสายน้ำที่ไหลรดร่างกาย ทำไมสิ่งนี้ถึงเกิดขึ้นกันนะ?

ท่ามกลางสายน้ำ และฟองสบู่ การอาบน้ำไม่เพียงแค่ช่วยให้ขจัดความสกปรก แต่ยังช่วยให้จิตใจเราสงบ และปลดล็อกความคิดสร้างสรรค์ได้ แม้ว่าตลอดทั้งวันจะคิดงานไม่ออกเลยก็ตาม สิ่งนี้ถูกเรียกว่า Shower Effect โดยเป็นความรู้สึกที่ความคิดได้ถูกปลดล็อกจากพันธนาการบางอย่าง ซึ่งเอฟเฟกต์นี้สามารถเกิดขึ้นนอกห้องอาบน้ำได้เช่นกัน อาทิ การว่ายน้ำ ล้างจาน หรือรดน้ำต้นไม้ มันสามารถเกิดขึ้นได้ทุก ๆ ที่ ที่เราใช้ชีวิตประจำวัน

มีการวิจัยในปี 2019 ซึ่งรวบรวมคนทำงานที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์กว่า 185 คนมาจดบันทึกช่วงเวลาว่าความคิดสร้างสรรค์ของแต่ละคน จะมาในช่วงเวลาไหนบ้าง

ผลวิจัยระบุว่า แม้ไอเดียส่วนใหญ่เกิดขึ้นในที่ทำงานก็จริง แต่ 20% ของไอเดียที่มีความครีเอทีฟสูง มักเกิดขึ้นขณะที่พวกเขาทำอย่างอื่น เช่น ล้างจานหรืออาบน้ำ โดยกลุ่มที่น่าสังเกตคือไอเดียของเหล่านักเขียน และนักฟิสิกส์ เพราะพวกเขารู้สึกเลยว่าไอเดียที่ได้ตอนอาบน้ำ มีคุณภาพดีพอ ๆ กับไอเดียที่พวกเขาสร้างตอนอยู่ในออฟฟิศเลยล่ะ

ในบทความของ The Washington Post เองก็ได้กล่าวว่าความสามารถในการสร้างความคิดสร้างสรรค์ใหม่ ๆ นี้อาจเกิดขึ้นเพราะสมองเรามี ‘โหมดหยุดพัก’ (Default mode network) หรือ DMN ซึ่งเป็นกลุ่มของบริเวณสมองที่จะทำงาน เมื่อเราปล่อยตัวปล่อยใจให้ล่องลอย

การอาบน้ำเป็นปัจจัยด้านการผ่อนคลายเพราะห้องน้ำมอบความเป็นส่วนตัว และสบายใจ ไม่ว่าจะเป็นเสียงน้ำหรือฟองสบู่ก็ตาม สิ่งเหล่านี้ช่วยสร้างสภาพแวดล้อมที่สงบ ช่วยลดความเครียด กับความวิตกกังวลได้ เพราะฉะนั้นการที่เราปล่อยตัวปล่อยใจไปกับการอาบน้ำ จึงทำให้สมองเข้าสู่โหมดหยุดพัก ซึ่งเป็นสิ่งที่กระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ และไอเดียอันทรงพลังขึ้นมา

นอกจากนั้น อลิซ แฟลชอาร์ตี้ (Alice Flaherty) หนึ่งในนักประสาทวิทยาที่มีชื่อเสียงที่สุด ผู้ศึกษาด้านความคิดสร้างสรรค์ ก็ได้ออกมาให้คำตอบในมุมมองของเธอว่า ไอเดียที่แล่นฉิวนี้เกิดจากสารโดปามีน เพราะยิ่งสมองมีสารโดปามีนมากเท่าไร เราก็ยิ่งมีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้นเท่านั้น ซึ่งเป็นสิ่งที่กระตุ้นร่างกายให้เรารู้สึกดี และผ่อนคลาย การที่ร่างกายสร้างโดปามีนมากขึ้น ไม่ได้มาจากการอาบน้ำเพียงอย่างเดียว แต่บางครั้ง การออกกำลังกายหรือการขับรถก็ช่วยเพิ่มความคิดสร้างสรรค์ของเราด้วย

แล้วเราจะกระตุ้นสมองให้เกิด Shower Effect ได้ยังไงบ้าง?

1. ปล่อยให้ตัวเองเข้าสู่โหมดหยุดพัก

ไม่เพียงแต่การอาบน้ำ การเดินเล่น หรือทำอะไรเพลิน ๆ ช่วยให้เราบรรบรรเทาความเครียดที่มี และจุดประกายไอเดียที่ครีเอทีฟขึ้นมาด้วย

2. พาตัวเองไปยังที่ใหม่ ๆ

การเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมอาจนำเราไปสู่ความเข้าใจที่มากขึ้น ซึ่งการนำสมองของเราไปสู่สิ่งเร้าใหม่ ๆ จะช่วยกระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ที่ไม่เหมือนเดิม

3. ทำดีแล้ว ทำต่อไป

ความจริงแล้วความคิดสร้างสรรค์ของเรา มันทำงานแบบเดียวกับกล้ามเนื้อ ซึ่งความครีเอทีฟ และไอเดียจะดีขึ้นเมื่อถูกขัดเกลาซ้ำ ๆ

4. จำลองเหตุการณ์ในสมอง

เมื่อเราไม่สามารถพาสมองไปสู่โหมดหยุดพักได้อย่างทันท่วงที การจินตนาการก็เป็นอีกทางเลือกที่ดีนะ เพราะการจินตนาการว่าเรากำลังทำกิจกรรมอื่น ๆ ซึ่งไม่ใช่สิ่งที่อยู่ตรงหน้า จะทำให้เราเข้าถึงโหมดหยุดพัก และจุดประกายความคิดสร้างสรรค์ขึ้นมาได้

การอาบน้ำช่วยให้เกิดบรรยากาศที่ผ่อนคลาย รวมถึงพาเราไปอยู่ในสภาวะ Shower Effect ที่กระตุ้นความคิดสร้างสรรค์ออกมาได้ เพราะสภาพแวดล้อมที่ไม่มีอะไรเข้ามากวนใจเรา จะทำให้สมองสามารถคิดหาไอเดียได้อย่างอิสระ โดยไม่มีอะไรมากั้นไว้ คราวหน้าถ้าคิดงานไม่ออก ก็ลองเอาน้ำราดหัว เอ้ย! พาตัวเองไปอยู่ในสภาวะเหล่านี้ดูสิ เพราะไอเดียดี ๆ มักจะได้มาตอนอาบน้ำ โดยที่เราไม่ทันคิดเลยนะ

ที่มา

• Why do we get our best ideas in the shower?
• Why do we get our best ideas in the shower?
• Why We Have Our Best Ideas in the Shower: The Science of Creativity