ทุกวันนี้ในประเทศไทยเอง จะเห็นข่าวในแวดวงการตลาดบ่อย ๆ เกี่ยวกับเรื่อง Digital Transformation หรือหลาย ๆ เวทีสัมมนาพูดถึงเรื่องนี้อย่างมากว่า องค์กรในยุคนี้ต้องทำ Digital Transformation ซึ่งสุดท้ายแล้วหลาย ๆ ที่จะจบลงด้วยการพูดถึงเรื่องการใช้เครื่องมือในการทำ Transformation ในองค์กร แต่แท้จริงแล้วการจะเปลี่ยนแปลงองค์กรจากพฤติกรรมเดิม ๆ ได้นั้นสิ่งสำคัญที่สุดคือเรื่องคนและวัฒนธรรมองค์กรเองที่จะเป็นจุดเริ่มต้น
การทำ Digital Transformation นั้นกลายมาเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญขององค์กรต่าง ๆ ในปัจจุบันอย่างมาก เพราะเป็นการเปลี่ยนจากองค์กรที่มีสภาพเรียกว่าเป็น Analog corporation ดำเนินการด้วยวิธีแบบดั้งเดิม ให้กลายมาเป็นองค์กรที่นำด้วย Digital และสามารถสร้างนวัตกรรมต่าง ๆ มาแข่งขันกับคู่แข่งใหม่ ๆ ในตลาดและตอบสนองต่อผู้บริโภคได้อย่างทันท่วงที
ซึ่งในอดีตการทำเรื่อง Digital หรือเรื่องนวัตกรรมในองค์กรนั้นเป็นแค่หน่วยงานใด หน่วยงานหนึ่งในองค์กรเท่านั้น เช่น ฝ่าย IT หรือ Marketing ที่จะใช้ Digital Marketing และเครื่องมือต่าง ๆ ขึ้นมา แต่ด้วยปัจจุบันที่การแข่งขันต่าง ๆ สูงมาก บริษัททั้งหลายต่างต้องเร่งหาทางรีดประสิทธิภาพต่าง ๆ ออกมา และหาทางลดความไร้ประสิทธิภาพลง การเอาเครื่องมือทาง Technology เหล่านี้มาใช้ในองค์กร ช่วยให้ประหยัดค่าใช้จ่ายได้มหาศาลและสามารถสร้างโอกาสใหม่ ๆ จากการใช้เทคโนโลยีเหล่านี้ได้ด้วย ซึ่งแน่นอนทุกองค์กรต่างก็ต้องการที่จะทำให้องค์กรเติบโตได้แบบนี้ จึงทำสิ่งที่เรียกว่า Digital Transformation องค์กร จ้างที่ปรึกษามามากมายและเริ่มลงทุนกับเครื่องมือ แต่สุดท้ายแล้ว ผลที่ได้กลับกลายเป็นไม่ประสบความสำเร็จขึ้นมานั่นเอง
ทั้งนี้ด้วยประสบการณ์ส่วนตัวของผมที่เคยอยู่ในองค์กรที่อยากจะทำ Digital Transformation แต่ปรากฏว่าไม่สามารถทำขึ้นมาได้ ปัญหาที่เกิดขึ้นไม่ได้อยู่ที่เครื่องมือต่าง ๆ ในการทำงาน ไม่ได้อยู่ในตัวที่ปรึกษา แต่ทุกปัญหากลับกลายเป็นว่าเริ่มต้นจากคนในองค์กรเองที่ไม่พร้อมจะปรับตัว หรือไม่อยากจะเปลี่ยนแปลงอะไร จนถึงที่ว่า แม้ว่าคนในองค์กรจะปรับตัว แต่กลับกลายเป็นว่าวิธีของผู้บริหารเองที่ทำให้องค์กรไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้
ถ้าใครเคยอ่านเรื่องเศรษฐศาสตร์พฤติกรรมมาบ้าง หลักการหนึ่งที่ใช้ในนั้นคือ มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตเชิงอารมณ์มากที่สุด แม้จะรู้ว่าตัวเลือกไหนที่ดีต่อตัวเอง แต่ก็ยังเลือกตัวเลือกแย่ ๆ มาให้ชีวิตได้ เช่นเดียวกันกับปัญหาในข้อแรกที่คนในองค์กรไม่ยอมปรับตัวกับการทำ Digital Transformation ไม่ว่าคุณจะโน้มน้าวข้อดีสารพัดมามากแค่ไหน คนเหล่านี้ก็ไม่พร้อมจะเปลี่ยนแปลงด้วยข้ออ้างสารพัดที่มีออกมา
แน่นอนว่าบุคลากรในองค์กรที่ยิ่งทำงานมานาน ยิ่งเปลี่ยนได้ยาก เพราะติดอยู่ใน Comfort Zone ของตัวเอง หลายคนจะมีอีโก้ในสิ่งที่ทำ ซึ่งมักจะมีคำพูดว่า “ที่ผ่านมาก็ทำมากันแบบนี้” จนถึงไม่อยากจะเรียนรู้อะไรใหม่ ๆ เพราะเสียเวลา ขี้เกียจ หรือไม่อยากทำ ทำให้องค์กรนั้นไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้
อีกรูปแบบหนึ่งที่ผมเคยเจอมาจากการทำ Digital Transformation ที่ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงองค์กรได้เลย คือตัวผู้บริหารนั่นเอง แม้ว่าผู้บริหารเองอยากเปลี่ยนแปลงองค์กรอย่างมาก กลับกลายเป็นว่าด้วยความเคยชิน ยังบริหารจัดการแบบเดิม ๆ หรือหลาย ๆ คนก็เป็น Micro Management จนเมื่อพนักงานที่ทำ Digital Transformation ออกมาก็ถูกสกัดไอเดียต่าง ๆ ในการทำงานด้วยการไม่ให้ลองทำ หรือถ้าจะลองทำก็ห้ามผิดพลาด หรือห้ามขาดทุน ทำให้สิ่งต่าง ๆ ที่จะทำไม่สามารถเกิดขึ้นมาได้อย่างทันท่วงที
ทั้งนี้เพื่อที่จะทำ Digital Transformation ให้ได้ดีนั้น สิ่งสำคัญที่สุดคือการที่ผู้บริหารต้องเริ่มเปลี่ยนแปลงแนวคิดในการบริหารการทำงานใหม่ เปิดโอกาสให้พนักงานของตัวเองลองผิด ลองถูกในการทำงาน พร้อมทั้งเปิดโอกาสให้แสดงความคิดเห็น เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ในการนำเสนอความคิดสร้างสรรค์และลองทำ
นอกจากนี้เพื่อแก้ปัญหาการที่พนักงานอยู่ใน Comfort Zone สิ่งที่ผู้บริหารต้องทำคือการเฟ้นหาคนที่อยากจะเปลี่ยนแปลง พร้อมเรียนรู้ใหม่ในเรื่องการทำนวัตกรรมแยกออกมาเป็นทีมทดลองในการทำงานขึ้นมา เพื่อใช้ตัวอย่างของทีมนี้ในการเรียนรู้การทำงานต่าง ๆ ก่อนเอาไปใช้จริงทั้งองค์กร
สิ่งที่ควรทำเพิ่มเติมคือการเพิ่มบุคลากรที่พร้อมเรียนรู้อะไรใหม่ ๆ เข้าไปในทีมการทำงานเดิม ๆ เปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมองค์กร และวิธีวัดผลบุคคลต่าง ๆ ขึ้นมา เพราะเมื่อเวลาที่เอาเทคโนโลยีต่าง ๆ มาใช้ จะสามารถใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้การเปลี่ยนแปลงของการทำ Digital Transformation นั้นเกิดขึ้นได้ด้วย
การทำ Digital Transformation ในประเทศไทยจะกลายเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้เลย เพราะด้วยทุกวันนี้องค์กรขับเคลื่อนด้วย Digital เกือบทั้งหมด และการทำ Data จาก Digital กลายเป็นสิ่งจำเป็นอย่างมาก การมีเทคโนโลยีที่พร้อมใช้ในเรื่องเหล่านี้ ยังไม่สำคัญเท่ากับว่ามีคนที่ใช้เป็นและรู้ว่าจะเอาผลเหล่านี้มาสร้างสรรค์อะไรต่อไป
คุณฉกาจ ชลายุทธ (MOLEK)
Co-Founder & Visionary at Chaos Theory
บทความที่เราแนะนำ
ธุรกิจรถยนต์ไร้คนขับคาดว่าอนาคตรถยนต์จะจ่ายเงินให้เรานั่ง
ไหน? ว่าใหม่สิ๊? รถยนต์ไร้คนขับ รถยนต์ที่สามารถขับได้เอง เพียงเรากำหนดเส้นทางที่จะไปจากนั้นรถยนต์ก็จะวิ่งไปยังจุดหมายตามคำสั่ง หนึ่งในสิ่งที่น่าตื่นเต้นที่หลายคนเฝ้ารอวันที่จะได้ใช้จริง แม้ว่าวันนี้รถยนต์ไร้คนขับจะอยู่ในช่วงของการทดลองใช้ แต่มันก็ได้ถูกทดลองมาเป็นเวลานาน และระยะทางที่ไม่น้อยเลยทีเดียว ล่าสุด…